How Hyderabad became a state in Indian Union? - How democratic government was formed in Hyderabad in 1952

How Hyderabad became a state in Indian Union? - How democratic government was formed in Hyderabad in 1952

ప్రశ్న: హైదరాబాద్ రాష్ట్రం ఎలా ఏర్పడింది? 1952లో ప్రజాస్వామ్య ప్రభుత్వం ఏర్పాటు?

జవాబు: Download Audio

పరిచయం

1948లో హైదరాబాద్ రాజ్యాన్ని భారత యూనియన్‌లో విలీనం చేసిన తర్వాత, ఈ ప్రాంతం గణనీయమైన రాజకీయ మరియు పరిపాలనా రూపాంతరం చెందింది. భౌగోళికంగా ఎటువంటి మార్పు రాకున్నా, నిజాం పాలన ముగిశాక, ఇది "హైదరాబాద్ రాష్ట్రం"గా భారత రాజ్యాంగం కింద కొత్త రాజకీయ రూపాన్ని స్వీకరించింది. ప్రజాస్వామ్య పరిపాలన వైపు తొలి అడుగుగా 1952 ఫిబ్రవరిలో మొదటి సాధారణ ఎన్నికలు నిర్వహించబడ్డాయి. ఈ ఎన్నికలు స్వతంత్ర భారతదేశంలో ప్రజాస్వామ్య విలువలను బలపరిచిన కీలక ఘట్టంగా నిలిచాయి.

హైదరాబాద్ రాష్ట్రం ఏర్పాటు

1948 సెప్టెంబరులో 'పోలీసు చర్య' (ఆపరేషన్ పొలో) తర్వాత, నిజాం పాలన అధికారికంగా ముగిసింది. అనంతరం హైదరాబాద్ రాష్ట్రం భారత యూనియన్‌లో ఒక భాగంగా మారింది. భౌగోళికంగా రాష్ట్రంలోని జిల్లాలు అలాగే కొనసాగినా, పరిపాలనా స్వభావం పూర్తిగా మారిపోయింది. ఫ్యూడల్ శాసనాన్ని తొలగించి, ప్రజాస్వామ్య పరిపాలనకు మార్గం సుగమమైంది. రాష్ట్రానికి తాత్కాలికంగా ఐసిఎస్ అధికారి ఎం.కె. వెల్లోడిని ముఖ్య కార్యనిర్వాహకుడిగా నియమించారు.

1952లో మొదటి సాధారణ ఎన్నికలు

హైదరాబాద్ రాష్ట్రంలో మొదటి సాధారణ ఎన్నికలు ఫిబ్రవరి 1952లో జరిగాయి. ఈ ఎన్నికలలో పాల్గొన్న పార్టీలు: కాంగ్రెస్ పార్టీ, కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ, పీపుల్స్ డెమోక్రటిక్ ఫ్రంట్, పెసెంట్స్ అండ్ వర్కర్స్ పార్టీ, సోషలిస్ట్ పార్టీ, షెడ్యూల్డ్ కాస్ట్స్ ఫెడరేషన్ పార్టీ.

ఈ ఎన్నికలలో, కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ తెలంగాణ, ఆంధ్ర, మరియు మద్రాస్‌లో అత్యధిక సీట్లను గెలుచుకుంది. తెలంగాణ మరియు ఆంధ్ర విలీనం అయితే, వారు ఖచ్చితంగా ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయగలమని కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ విశ్వసించింది. ఈ దృక్పథంతో, కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ విశాలాంధ్ర ఏర్పాటు కోసం ఉద్యమాన్ని తీవ్రతరం చేసింది.

హైదరాబాద్ రాష్ట్రంలో 16 జిల్లాలు - ఎమ్మెల్యేలు:

1.         తెలంగాణ - 8 జిల్లాలు - 95 M.L.A.లు

2.         మరాఠ్వాడా - 5 జిల్లాలు - 44 M.L.A.లు

3.         కన్నడ - 3 జిల్లాలు - 36 M.L.A.లు

మొత్తం: 175 M.L.A.లు

వివిధ పార్టీలు గెలుచుకున్న సీట్లు:

1.         కాంగ్రెస్ పార్టీ: 93

2.         పీపుల్స్ డెమోక్రటిక్ ఫ్రంట్ (P.D.F.): 42

3.         సోషలిస్ట్ పార్టీ: 11

4.         వర్కర్స్ పార్టీ: 10

5.         షెడ్యూల్డ్ కాస్ట్స్ ఫెడరేషన్ పార్టీ: 05

6.         స్వతంత్రులు: 14

బూర్గుల రామకృష్ణ రావు మంత్రిత్వ శాఖ:

• బూర్గుల రామకృష్ణ రావు: ముఖ్యమంత్రి,

• దిగంబర రావు బిందూ: హోం మంత్రి,

• కె.వి. రంగా రెడ్డి: ఎక్సైజ్,

• వినాయక రావు కొరట్కర్: వాణిజ్యం మరియు పరిశ్రమలు,

• జి.ఎస్. మేల్కోటే: ఆర్థికం,

• మెహదీ నవాజ్ జంగ్: పబ్లిక్ వర్క్స్,

• పూల్‌చంద్ గాంధీ: పబ్లిక్ హెల్త్,

• మర్రి చెన్నా రెడ్డి: వ్యవసాయం మరియు పబ్లిక్ డిస్ట్రిబ్యూషన్,

• అన్నా రావు గనముఖి: స్థానిక పరిపాలన,

• జగన్నాథ రావు చందర్కి: న్యాయం మరియు ఎండోమెంట్స్,

• వల్లూరి బసవ రాజు: లేబర్ మరియు పునరావాసం,

• శంకర్ దేవ్: సామాజిక సంక్షేమం,

• దేవీ సింగ్ చౌహాన్: గ్రామీణ పునర్నిర్మాణం,

విపక్ష పార్టీ: పీపుల్స్ డెమోక్రటిక్ ఫ్రంట్

విపక్ష నాయకుడు: వి.డి. దేశ్‌పాండే (మరాఠ్వాడా)

స్పీకర్: కాశీనాథ్ రావు వైద్య

డిప్యూటీ స్పీకర్: పంపన్న గౌడ

ఎం.కె. వెల్లోడి, ఒక ICS అధికారి, బూర్గుల రామకృష్ణ రావు మంత్రిత్వ శాఖకు ముఖ్య సలహాదారుడిగా ఉన్నాడు. దీనిని ఆధారంగా బూర్గుల రామకృష్ణ రావు పేరుకు మాత్రమే ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్నాడని, నిజమైన అధికారం వెల్లోడి చేతిలో ఉందని స్పష్టమవుతుంది.

ముగింపు

1952లో హైదరాబాద్ రాష్ట్రంలో జరిగిన మొదటి సాధారణ ఎన్నికలు, ప్రాంతం యొక్క రాజకీయ చరిత్రలో కీలక మలుపుగా నిలిచాయి. నిజాం పాలన ముగిశాక, ప్రజాస్వామ్య పరిపాలనకు మార్పు మొదలవడం, ఆ కాలానికి రాజకీయ చైతన్యం పెరుగుతున్న సంకేతంగా అభివర్ణించవచ్చు. అయితే, ఈ ఎన్నికలు తెలంగాణ, మరాఠ్వాడా, కన్నడ ప్రాంతాల మధ్య భాషా, ప్రాంతీయ, మరియు రాజకీయ విభేదాలను కూడా బహిర్గతం చేశాయి. రాష్ట్ర సమగ్రత కోసం అనేక ప్రయత్నాలు జరిగినా, అసంతృప్తి పెరిగింది.

1956లో భాషాపరమైన పునర్వ్యవస్థీకరణ ద్వారా తెలంగాణను ఆంధ్రతో విలీనం చేయడం, మరియు 2014లో తెలంగాణ ప్రత్యేక రాష్ట్రంగా ఏర్పడే వరకు వచ్చిన పరిణామాలకు మూలపునాది 1952లో నాటబడినదిగా స్పష్టమవుతుంది.

ఈ ఎన్నికలు కేవలం ఒక రాజకీయ ప్రక్రియ మాత్రమే కాదు — ఇది ప్రజల ప్రాతినిధ్యం, అభివృద్ధి, ప్రాంతీయ గుర్తింపు కోసం అనుసరించిన మార్గాన్ని సూచించే మైలురాయి కూడా.